SLEUTELBEENPIJN: DE TYPISCHE GEWICHTHEFFERSBLESSURE
Een overbelasting van het sleutelbeen die vaak voorkomt bij gewichtheffers noemen we ook wel distale sleutelbeenosteolyse. Wat niets meer wil zeggen dan pijn aan het uiteinde van het sleutelbeen door irritatie van kraakbeen.
Ik kan het me nog goed herinneren. Eerder dit jaar had ik een zwaar training blok (na 15 jaar aan zware training). Op een gegeven moment begon mijn schouder lichtelijk te irriteren tijdens het slapen. Wanneer ik op mijn zij lag: compressie op het sleutelbeen. Zoals ieder mens vergat ik in de dagelijkse bezigheden dat ik de schouder lichtelijk voelde in de nachten. Persoonlijk gaf ik hier wat minder aandacht aan gezien ik weet, dat pijntjes een logisch gevolg kunnen zijn van een zwaar trainingsblok.
Het was een doodnormale vrijdag. Ik kan me herinneren dat ik vrij moe was van een werkweek. Ik begon met mijn warmup voor mijn 15 graden incline presses. De warm-up sets voelde wat stug in de schouder. Als krachtsporter weet ik, dat ik hiernaar mag luisteren; maar dat het niet erg is als dit eenmalig voorkomt. Ik legde de link nog niet meteen naar mijn nachtelijke pijnen. Tot ik mijn eerste werkset deed. Meer load = meer pijn. Shit! Wat nu?
De voorgaande weken waren een aantal dingen in de privésfeer die meer energie kostte: stress. Ondanks dat ik goed sliep had ik een lagere HRV. HRV is indicator van vitaliteit die stress meet: Een lage HRV-score duidt op stress van het meest basale zenuwstelsel en een hoge score op ontspanning. Mijn herstelcapaciteit lag dus lager. Ik was minder belastbaar.
Wat is pijn aan het sleutelbeen eigenlijk?
Distale clavicula-osteolyse is schoudergewrichtspijn aan het uiteinde van het sleutelbeen als gevolg van botirritatie en (soms) beschadiging. Het meest voorkomende symptoom is een scherpe of pijnlijke pijn op het acromioclaviculaire gewricht (AC-gewricht) en op het sleutelbeen gevoeld wordt. Hoewel de pijn meestal wordt gevoeld tijdens liften, kan er ook een aanhoudende gevoeligheid rond het gewricht zijn tijdens bewegingen waarbij de arm naar voren of bovenhands wordt getild.
De diagnose ‘distale clavicula-osteolyse’ kan meestal worden gesteld door lichamelijk onderzoek, hoewel beeldvormende tests kunnen worden gebruikt om de diagnose te bevestigen of andere oorzaken van schouderpijn uit te sluiten. Gezien deze pathologie ook verward kan worden met diepere schouderpijnen in het schoudergewricht. Het goede nieuws is dat de behandeling meestal eenvoudig is: ijs, rust, ontstekingsremmende medicijnen en bepaalde do’s en dont’s als richtlijn tijdens herstel van een performance fysio.
De oorzaak van een sleutelbeen blessure
Ik weet zelf als lifter wat de mogelijke oorzaak zou kunnen zijn. Als we letterlijk kijken naar het gewricht waar irritatie is ontstaan (het acriomioclaviculaire gewricht) zien we dat deze vooral ‘in elkaar gedrukt wordt’ (compressie) wanneer mijn arm:
Overhead wordt gebracht of,
Naar voren wordt gebracht. Ik beide situaties tegen weerstand.
Als (power) bodybuilder train ik graag met hogere loads met absolute controle door elke rep. Compressie is een gevolg in het sleutelbeen wanneer ik mijn arm maximaal naar voren strek tegen weerstand (zware machine fly’s) of wanneer ik press in overhead posities (zware incline presses bijvoorbeeld).
Ondanks dat mijn spieren en pezen goed herstelde van mijn twee-wekelijkse belastingen op dit gewricht en ik hier jarenlang goed van herstelde, vertelde mijn sleutelbeen nu dat ik in frequentie en load eigenlijk wat te veel had gevraagd. Of stress een factor is? Laat ik het zo zeggen, het is opvallen dat het op dit moment een probleem werd. Psychosociale factoren zijn nu eenmaal een variabel die ons herstel kunnen belemmeren of vertragen.
In andere termen: distale clavicula-osteolyse wordt beschouwd als een overbelastingblessure, veroorzaakt door herhaalde microfracturen die het lichaam probeert te herstellen (zie bovenstaande voorbeeld). Bij elke microfractuur wordt het herstel van bot wat minder ongelijkmatig, waardoor het uiteinde van het sleutelbeen geïrriteerd kan raken. Dit is vaak kraakbeenirritatie op het aangrenzende AC-gewricht.
Distale clavicula-osteolyse ofwel - botpijn aan het schouderdeel van het sleutelbeen - wordt dus het meest gezien bij gewichtheffers of andere atleten die gedurende lange tijd zwaar bankdrukken. Idem voor het herhaaldelijk verplaatsen van hoge load boven het hoofd.
Wanneer je pijn ervaart rond het AC gewricht is het belangrijk om te onderzoeken of dit geen acute ontsteking is. Wanneer het gewricht ontstoken is die gepaard gaat met zwelling raad ik iedereen aan om de huisarts te bezoeken. In sommige ernstige gevallen wordt er dan gekozen voor ontstekingsremmende middelen om het symptoom te dempen. Dit is gelukkig zelden het geval. Afhankelijk van de duur van je klacht als krachtsporter, heb je waarschijnlijk een voorgeschiedenis van herhaalde bewegingen van de schouder, in dat geval is het belangrijk om een duidelijk behandelplan op te stellen met je performance fysio. In sommige ernstige (langdurige blessure) gevallen wordt er een röntgenfoto gemaakt om te bepalen wat de kwaliteit is van het AC-gewricht.
Wat doe ik als krachtsporter met sleutelbeen pijn?
Uiteraard is behandeling zeer context afhankelijk van de mogelijke ontstaanswijze als krachtsporter met sleutelbeen pijn. Distale clavicula-osteolyse wordt aanvankelijk conservatief behandeld met een sterke reductie in (bovenhandse) press technieken. Weefsels in gewrichten die ‘aangedaan’ zijn, zijn lastige blessures. Elke activiteit die een verband heeft met de mogelijke ontstaanswijze van deze blessure zal sterk worden gereduceerd. Again: zeer afhankelijk van de ontstaanswijze als krachtsporter, je programmering, stress management en eventuele modificaties in je trainingen.
Omdat de meeste krachtsport atleten zich sterk identificeren met sport, is het niet aan te raden om compleet te stoppen. Gezien de consequentie van mentale problemen en isolatie in dat geval zwaarder kunnen wegen dan de daadwerkelijke blessure zelf. Zit je zelf of je cliënt met een soortgelijke blessure wordt absolute rust wordt geadviseerd? Twijfel dan aan het advies van je huidige zorgverlener. Gezien er op dat moment weinig oog is voor de krachtsporter als ‘mens’ en er niet proactief wordt gekeken naar de mogelijke oorzaak en mogelijkheden tijdens herstel.
Krachtsport atleten vinden het mentaal vaak moeilijk om activiteiten als presses, bankdrukken of andere bewegingen die irritatie doen ontstaan, volledig uit hun routine te bannen. Maar er kunnen aanpassingen worden gedaan om belasting van het gewricht en het sleutelbeen te doen verminderen: afhankelijk van de pijn en de persoonsgebonden adviezen!
De handafstand op de halter verkleinen (minder dan 1,5 keer de bi-acromiale breedte)
De excentrische fase van de bar 4 tot 6 cm boven de voorkant van de borst laten eindigen (ROM beperken)
Wanneer je hersteld bent van deze sleutelbeen blessure en je performance fysio heeft een "GO" gegeven om door te gaan met trainen, zorg er dan voor dat je duidelijk weet welke oefeningen je wel en niet kunt doen om herhaaldelijke irritatie of trauma aan het AC-gewricht te voorkomen
CONCLUSIE
Ik heb een tijd gelopen met deze blessure. Onderhandse bewegingen tegen weerstand waren volledig pijnvrij. Ik ben voor wekenlang, met een stuk minder load gaan trainen in (lichte) decline posities om compressie op het AC gewricht en het sleutelbeen te vermijden. Daarnaast ben ik gaan evalueren op mijn training programmering van de laatste jaren. Het werd mij sterk duidelijk dat sleutelbeen compressie té herhaaldelijk voorkwam in een aantal van mijn technieken tijdens training. Ook hier heb ik structurele aanpassingen in gemaakt. Again: een blessure is dus een verrijking wanneer je leert luisteren naar de signalen van het lichaam.
Deze sleutelbeen blessure kan zeker een ontmoedigende ervaring zijn als krachtsporter. Gezien deze irritatie eigenlijk altijd een ‘gevolg’ is van herhaaldelijke bot/gewricht-irritatie van jarenlange belastingen in de sleutelbeenregio. Het goede nieuws is dat veel mensen beter worden met de juiste adviezen, aanpassingen en eventueel: pijnbestrijding.
Balfousias T, Apostolopoulos AP, Papatheodorou A, Angelis S, Pernientakis S, Kosmas L, Filippou DK, Papanikolaou A. Nontraumatic Osteolysis of the Distal Clavicle: Diagnostic Approach and Management. J Long Term Eff Med Implants. 2019;29(3):221-224. doi: 10.1615/JLongTermEffMedImplants.2020033673. PMID: 32478994.
Ha AS, Petscavage-Thomas JM, Tagoylo GH. Acromioclavicular Joint: The Other Joint in the Shoulder. AJR Am J Roentgen. 2014; Feb;202:375-85. doi:10.2214/AJR.13.11460
DeFroda SF, Nacca C, Waryasz GR, Owens BD. Diagnosis and Management of Distal Clavicle Osteolysis. Orthopedics. 2017;40(2):119‐124. doi:10.3928/01477447-20161128-03
Burns J. Editorial commentary: the "Mumford" & sons: for distal clavicle excisions, what are our young surgeons doing, and how well are they doing it? Arthroscopy. 2018;34(6):1806-1808. doi:10.1016/j.arthro.2018.03.004
