Hoe mentaal te herstellen van een krachtsport blessure?
Voor een krachtsporter is een blessure psychisch vaak zwaarder dan fysiek. Maar laten we eens objectief kijken wat de mogelijkheden zijn om als (top)sporter mentaal gezond te blijven terwijl je fysiek herstelt.
“Het is gewoonweg klote om geblesseerd te zijn”, zei een cliënt (anoniem: Eva genoemd in deze blog) drie jaar geleden tijdens een intakegesprek, die, na het winnen van wedstrijden, met een flinke knieblessure liep. Haar knieschijf was gebroken na een val. Stel je voor: een topsporter met een gebroken knieschijf. Ik kan me dit nog goed herinneren. Het had haar voor bijna 1 jaar buitenspel gezet. "Ik had een sterk lichaam die mij kracht gaf voor mijn trainingen, maar het was toen al moeilijk om op te staan van de bank” zei ze. "Het zit zo in mijn hoofd, ik weet niet wat te doen."
Blessures zijn per definitie een fysieke aandoening van het lichaam. Maar zoals ik al eerder schreef in een andere blog over psychologische vaardigheden van het mentale herstelproces bij krachtsport gerelateerde blessures, zijn de psychologische elementen van het herstelproces vaak complexer en uitdagender dan de fysieke. Dit is bij veel krachtsporters het geval. Emotioneel herstel van een blessure is namelijk geen lineair proces. Het is vaak een proces van ontkenning, zodra iemand wordt geconfronteerd met gevoelens of emoties die ‘moeilijk of helemaal niet te accepteren’ zijn. In deze context zoals een pijnklacht. Angst en vastberadenheid zijn daarbij eigenschappen die we vaak zien bij krachtsporters. Dit kan het herstelproces vertragen. Hoe? Dat wordt helder wanneer je deze blog helemaal af leest. Laten we vooropstellen dat mentaal herstel bij blessures een proces is: vol met hoogte- en dieptepunten, nooit lineair.
Hoewel geblesseerde atleten en professionals vaak enorm hard werken aan fysieke revalidatie, verwaarlozen de meesten hun liefde voor de mentale gezondheid. Ik ben van mening dat dit een fout is, niet alleen tijdens het revalidatieproces zelf, maar ook zodra de krachtsporter helemaal genezen is om (weer) topprestaties te kunnen leveren. Gelukkig kan een handvol praktische tactieken en technieken de sporter te helpen, om de mentale gezondheid op het goede pad te houden, zelfs als je wordt beperkt door fysieke blessures.
Bij (kracht)sportblessures verwijzen we naar schade aan een deel van ons lichaam. Het wordt meestal aangegeven door lichamelijke beperkingen; een herkenbaar mechanisme van letsel en eventueel tekenen van ontsteking. Dit is anders dan een pijnklacht waar geen weefselschade bij aanwezig is. Wil je eerst meer leren over het verschil tussen blessures en pijnklachten? Klik dan HIER
BEHOUD JE ATLETISCHE IDENTITEIT
Toen Eva een fikse knieblessure opliep, probeerde ze in eerste instantie zo ver mogelijk van haar tot dan toe geliefde sport weg te blijven.. Ze stopte met haar ‘purpose’ & passie en zelfs met het volgen van haar inspiraties op sociale media. Isoleren en verdoven kunnen we dit noemen. Ook Eva gaf aan dat dit niet handig is geweest. “Ik ben een sporter in hart en nieren, het is een deel van mijn identiteit” zei ze. “Ik verloor mijzelf door deze blessure door inderdaad te accepteren dat ik rust moest houden en isoleerde mezelf”.
Uiteindelijk is haar gedrag bespreekbaar gemaakt en deed ze het tegenovergestelde; ze bleef haar vrienden steunen in de sport door naar wedstrijden te gaan en haar favoriete sociale media inspiraties te blijven volgen, in plaats van te doen alsof sport niet langer een onderdeel van haar identiteit was. Hoe moeilijk het ook kan zijn om je vrienden op wedstrijden te zien presteren, in de gym en op wedstrijden, het is vaak veel moeilijker om jezelf volledig te distantiëren. Het feit om je sport te verliezen tijdens een serieuze blessure is al erg genoeg, je hoeft ook je community niet te verliezen.
Ik weet nog goed dat zij op dat moment ervoor koos om medesporters te gaan helpen. Ze stapte in een coachrol met de energie, die ze normaal gebruikte voor haar eigen trainingen. Ze was weer in de gym, haar favoriete plek.
Laat herstel een onderdeel van je sport en identiteit blijven. Dit zorgt niet alleen voor het volgen van een bepaald revalidatieproces, maar helpt ook om je identiteit als atleet te behouden. Volg je passie, denk aan wat de sport je heeft gebracht.
FOCUS OP VREUGDE BOVEN PIJN
Frustratie en verdriet ontkennen in relatie tot blessures is niet de beste strategie voor je mentale en fysieke gezondheid. Dat betekent dat je je je aandacht bewust op iets anders richt. Dit kan een vorm van gebrek aan acceptatie zijn. Of: het blijven hangen in de pijn of slachtofferrol. Als je je concentreert op de positieve dingen in je leven tijdens het doormaken van een blessure periode en je jezelf de kans geeft om leuke dingen te doen, realiseer dan dat er meer is in het leven. Het klinkt misschien een beetje cliché, maar het werkt simpel.
Ik weet nog dat de Eva zichzelf betrapte op het feit dat ze een in spiraal van negatief denken was beland, alsof haar leven voorbij was. Ze deed immers een flinke stap achteruit. Iets wat een sporter eigenlijk niet kent, je doet namelijk iets om continue fysiek te verbeteren, het liefst zo progressief en objectief mogelijk. “Het voelde toen dus ook écht als een stap achteruit doen” vertelde ze me laatst nog. Uiteindelijk is ze gaan focussen op de dingen die ze al had bereikt en haalde ze steeds meer passie uit het helpen van andere atleten (op mentaal niveau) om beter te kunnen presteren. Ze realiseerde dat ze haar emotionele pijn zelf veroorzaakte en richtte haar mentale energie op dingen die écht betekenisvol waren voor haar sport, haar identiteit en haar passie.
ZORG VOOR EEN DAGELIJKSE ROUTINE
Dit is wellicht een van de belangrijkste voorwaarden. Voor elke krachtsporter werkt lichaamsbeweging namelijk als een drug. Dat voel je doordat hormonen vrijkomen in ons lichaam. Wanneer je geblesseerd bent voel je je niet alleen slecht omdat je gewond bent, maar in veel gevallen kun je niet datgene doen waarmee je je normaal gesproken beter voelt. Het is een dubbele klap in het gezicht.
Ik moedig atleten altijd aan om actief te blijven in wat ze doen – binnen bepaalde grenzen rekening houdend met de schade – om zo verrijking te halen uit de huidige pijn en het bijbehorende gedrag. Fysiek gezien kan dit bijvoorbeeld een vorm als zwemmen zijn, of op een hometrainer fietsen. Hoe klote pijn van een blessure ook is, een mentaliteit aannemen als: ‘deze blessure is een kans’, is waardevol. Vraag jezelf maar eens af: hoe kun je deze extra tijd gebruiken op een manier waar je je goed bij voelt? Atleten zijn namelijk geconditioneerd om afhankelijk te zijn van lichaamsbeweging. Het is dus eigenlijk een geforceerde kans voor atleten om zichzelf beter te leren kennen en andere dingen in het leven te ontdekken.
Het begint allemaal met een kraakhelder verwachtingspatroon. Toen Eva haar knieblessure opliep, realiseerde ze zich dat ze haar lichaam tijd moest geven om te genezen. Haar milde vorm van training, fietsen, was nu een onderdeel van haar dag. In plaats van zware training ging zij aan de slag met het helpen van andere mensen en was ze betrokken bij haar sport.
Denk niet constant aan je comeback – denk aan kleine stappen en vooruitgang
Angst is een belangrijke emotie bij het terugkeren naar sport. De meeste revalidanten in de sport specifieke fase (richting het einde van een traject) vragen vaak zich af: “waar ben ik op dit moment meer bang voor? Daadwerkelijke zware trainingen? Of de angst?” Dit is wellicht de grootste uitdaging van elke revalidatie. De angst is vaak tweeledig.
Angst dat elke kleine pijn zal veranderen in een grote blessure. (De pijn in de knie van Eva is een conditionering in het brein geworden en zorgt voor maandenlange disfunctie)
De angst dat de krachtsporter nooit meer de atleet zal worden die hij/zij is geweest.
Het maakt iemand dus hyperbewust. Dit is een normaal proces. Het is namelijk de manier waarop je lichaam zichzelf beschermt. Daarom is het zo belangrijk om de mentale aspecten tijdens een revalidatie volledig te omarmen. Het is van cruciaal belang om geleidelijk terug te keren naar je krachtsport en je gedrag af te stemmen op je ervaringen tijdens het trainen. Daarbij kan het ook nuttig zijn om kennis op te doen over pijntjes tijdens trainingen. Dit is waarover we, in de performance method academy, de professionals enorm veel informeren.
CONCLUSIE
Wat betreft de angst dat je niet dezelfde atleet zal worden die je ooit was voor je blessure: dit kán een realistisch beeld zijn bij extreme blessures met veel weefselschade. Dit heeft vaak meer te maken met het gedrag door angst, want voorheen was de ‘roekeloosheid’, durf en onwetendheid juist de grensverleggende factor. Daarbij is het goed om te realiseren dat er een enorm groot verschil is tussen de blessure met schade (zoals in deze casus beschreven) of pijnklachten zonder schade.
Het werkt bevrijdend om je huidige gedrag tijdens een blessure te ontdekken en bespreekbaar te maken. Als je je verleden je toekomst laat bepalen en je vasthoudt aan het idee om terug te keren naar de ‘oude ik’ als atleet, zal je moeite hebben met het accepteren van de huidige situatie. Dit kan een beperking zijn voor jezelf en je blessure. Het doel mag niet zijn om terug te keren naar de atleet die je ooit was. Ben in het hier en in het nu. Gedragsverandering is een belangrijk onderdeel binnen elke setback. De toekomst ligt voor je, stap voor stap.
